ในระยะนี้เราจะได้ยินคนพูดถึงการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หรือโควิด-19 (COVID-19) ระยะ 3 หรือเฟส 3 กันอยู่บ่อยๆ จริงๆ แล้วเฟส 3 ที่ว่าคืออะไร แล้วเมืองไทยเข้าสู่เฟส 3 หรือยัง ถ้าเข้าเฟส 3 แล้วจะอันตรายแค่ไหน เรามาดูกัน

การแพร่ระบาดระยะ 3 หมายความว่าอย่างไร?

ศ.นพ. ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทาง ด้านไวรัสวิทยาคลินิก คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อธิบายว่า ระยะ 1, 2, 3 ที่เราได้ยินกันอยู่ในปัจจุบัน ไม่ได้มีความเกี่ยวข้องกับความรุนแรงของโรค หรือระดับความรุนแรงของโรค แต่เป็นการกำหนดระยะของการระบาดเพื่อวางแผนเสนอนโยบาย และวางมาตรการในการดูแลควบคุม และป้องกันโรค โดยเป็นการกำหนดนโยบายของแต่ละประเทศ จึงไม่ได้เป็นบรรทัดฐานเดียวกันทั่วโลก

สำหรับประชาชนทั่วไป เราคงไม่มีความจำเป็นต้องถาม ว่าเข้าระยะที่ 3 หรือยัง เพราะไม่ว่าจะอยู่ระยะใด แนวทางการปฏิบัติตัวก็จะต้องเข้มข้นอยู่ตลอดเวลา ควรป้องกันตนเองอย่างเคร่งครัด มีระเบียบวินัย ปฏิบัติตามคำแนะนำในเชิงนโยบายที่จะออกมาของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการดูแล และควบคุมโรค

อย่างไรก็ตาม ในประเทศไทยกำหนดระยะการแพร่ระบาดของโรคติดต่อ (ในกรณีของโควิด-19) ออกเป็น 3 ระยะ ดังนี้

ระยะ 1 หมายถึง การพบผู้ป่วยติดเชื้อจากต่างประเทศเท่านั้น ผู้ป่วยเดินทางจากต่างประเทศเข้าสู่ประเทศไทยโดยติดเชื้อมาจากต่างประเทศ ยังไม่พบการติดต่อของเชื้อจากคนในประเทศ เช่น ในระยะแรกของไทยในเดือนมกราคม 2563 ที่พบเพียงนักท่องเที่ยวจากต่างประเทศที่เดินทางเข้ามาในประเทศไทยเท่านั้น

ระยะ 2 หมายถึง การพบผู้ป่วยที่อาศัยอยู่ในประเทศไทย ไม่ได้ออกไปติดเชื้อจากต่างประเทศ โดยเป็นการติดเชื้อต่อมาจากผู้ที่ติดเชื้อจากต่างประเทศมาอีกทอดหนึ่ง เช่น การพบผู้ติดเชื้อที่ทำงาน หรืออาศัยใกล้ชิดกับผู้ติดเชื้อที่เดินทางกลับมาจากประเทศกลุ่มเสี่ยง อย่าง คนขับรถแท็กซี่ที่รับผู้โดยสารต่างชาติที่ติดเชื้อ และ ญาติพี่น้องที่อาศัยอยู่ร่วมบ้านเดียวกันกับผู้ที่เพิ่งกลับมาจากการท่องเที่ยวในประเทศเสี่ยง เป็นต้น

ระยะ 3 หมายถึง การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสอย่างรวดเร็วจากคนในประเทศด้วยกันเองโดยที่ไม่มีประวัติเดินทางไปในประเทศกลุ่มเสี่ยง โดยเป็นการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสจากคนที่ติดเชื้อส่งต่อไปเรื่อยๆ จากการใช้ชีวิตร่วมกับคนหมู่มาก (จึงเป็นสาเหตุที่มีการรณรงค์ให้กักตัวเมื่อทราบว่าตัวเองเสี่ยงต่อการติดเชื้อ เพื่อป้องกันการแพร่ระบาดสู่คนหมู่มากทั้งโดยรู้ตัว และไม่รู้ตัวนั่นเอง) 

หากประเทศไทยเข้าสู่ระยะ 3 ของการแพร่ระบาดเชื้อโควิด-19 จะเป็นอย่างไร?

หากประเทศไทยเข้าสู่ระยะ 3 ต้องเน้นไปที่การรักษาผู้ป่วยที่ติดเชื้อแล้ว ไปพร้อมๆ กับการชะลอตัวเลขผู้ติดเชื้อให้ได้มาก และเร็วที่สุด ในทางของรัฐบาลต้องเตรียมความพร้อมทั้งในเรื่องของสถานพยาบาล โรงพยาบาลต่างๆ ต้องเพียงพอในการรับผู้ป่วยเข้ามารักษา อุปกรณ์ และบุคลากรทางการแพทย์ทุกคนต้องพร้อมทั้งจิตใจ และร่างกาย ต้องให้การปกป้อง และป้องกันทุกคนไม่ให้ติดเชื้อ มิฉะนั้นจะเสี่ยงส่งต่อเชื้อไวรัสให้ผู้ป่วย และคนทั่วไปต่อได้อีก และยังอาจมีมาตรการใดๆ เพิ่มเติมในอนาคต

ในส่วนของประชาชนอย่างเรา หากถึงช่วงเวลาที่มีการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสจนทำให้การเดินทางออกนอกบ้านเป็นการเพิ่มความเสี่ยงของการติดโรค เหมือนอย่างที่ในประเทศจีนสั่งปิดเมือง ไม่ให้คนในออก ไม่ให้คนนอกเข้า และยังสั่งงดการเดินทางออกนอกบ้านอย่างจริงจังแล้ว การสำรองอาหาร และข้าวของเครื่องใช้จำเป็นต่างๆ จึงมีความสำคัญอย่างมาก เราอาจเรียกว่าต้องเตรียม Emergency Survival Kit เอาไว้เผื่อยามฉุกเฉินที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต

• โควิด-19: Emergency Survival Kit คืออะไร และควรมีอะไรบ้าง หากไทยเข้าสู่ระยะ 3

อย่างไรก็ตาม ในขณะที่สถานการณ์ยังอยู่ในการควบคุม ขอให้ประชาชนทุกคนติดตามอัปเดตข้อมูล และคำแนะนำจากภาครัฐอยู่เรื่อยๆ อย่างมีสติ สิ่งสำคัญไม่ใช่การรับรู้ว่าไทยเราจะอยู่เฟสไหน แต่ควรดูแลสุขภาพตัวเองให้ดี ล้างมือบ่อยๆ ไม่เดินทางไปยังประเทศกลุ่มเสี่ยง สวมหน้ากากอนามัยหากมีอาการไข้หวัด ไอ จาม กินร้อน ช้อนตัวเอง และหลีกเลี่ยงการชุมนุมสังสรรค์ กิจกรรมต่างๆ หรือสถานที่ที่มีคนจำนวนมาก เพื่อลดความเสี่ยงติดเชื้อไวรัสให้ได้มากที่สุด