ฟันคุด คือ ฟันแท้ซี่ใดก็ตาม ที่ไม่สามารถขึ้นมาได้ตามปกติเพราะอาจจะมีกระดูก เหงือกมาปิดขวางไว้ หรือเอียงไปชนฟันข้างเคียง ฟันคุดจะไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่าหากตัวฟันไม่ได้โผล่พ้นขึ้นมาเหนือเหงือก จะต้องใช้การเอกซเรย์จึงจะสามารถเห็นได้ บางคนก็ไม่มีฟันคุด

ฟันคุดมักขึ้นบริเวณไหน

ฟันคุดมักจะพบที่ตำแหน่งฟันกรามซี่ในสุด ฟันกรามซี่สุดท้าย หรือบางครั้งเกิดบริเวณตำแหน่งของฟันเขี้ยว

โดยช่วงอายุระหว่าง 15-20  ปี เป็นช่วงเวลาที่เหมาะสมในการตรวจร่วมกับการเอกซเรย์ ว่ามีฟันกรามในสุดพัฒนาขึ้นมาในขากรรไกร จนเป็นฟันคุดหรือไม่ หากมีแนวโน้มจนเป็นฟันคุดก็ได้เตรียมทำการรักษาต่อไป การถอนฟันคุดหลังอายุ 25 ปี เสี่ยงกระทบเส้นประสาทได้ 

โดยฟันคุดมีลักษณะการขึ้นได้ 3 แบบ 

• ฟันคุดที่ขึ้นในแนวตรง (Vertical impaction)
• ฟันคุดที่ขึ้นในแนวนอน (Horizontal impaction)
• ฟันคุดที่ขึ้นแนวเฉียง

ฟันคุดอันตรายไหม 

การปล่อยฟันคุดไว้นั้นมีความเสี่ยงต่อภาวะที่อาจจะเกิดขึ้นได้ เช่น 

• เหงือกในบริเวณที่ปกคลุมฟันคุดอักเสบหรือมีการติดเชื้อ ทำให้เกิดอาการปวด จนถึงมีไข้ได้ 
• มีกลิ่นปากและทำให้ฟันผุ อาจทำให้มีเศษอาหารติดระหว่างฟัน 
• เกิดฟันผุที่ฟันกรามซี่ข้างเคียง
• สาเหตุของการเกิดโรคปริทันต์ (โรคเหงือก)
• เกิดถุงน้ำบริเวณขากรรไกร – ซีสต์เนื้องอกรอบๆ ฟันคุด
• มีอาการปวดเรื้อรังหรือรู้สึกไม่สบาย เนื่องจากแรงดันของฟันคุด
• ฟันยื่น ฟันเก กระดูกรอบรากฟัน หรือรากฟันข้างเคียงถูกทำลาย จากแรงดันตัวของฟันคุดที่พยายามดันขึ้นมา
• ส่งผลต่อการจัดเรียงฟัน ทำให้มีปัญหาเกี่ยวกับการจัดฟันได้ในตำแหน่งที่ไม่ดี หรือมีฟันหน้าซ้อนเก
• เกิดความผิดปกติของเนื้อเยื่อหุ้มฟัน

กรณีไหนถึงต้องผ่าฟันคุด