ปัญหา “ตกขาว” อาจสร้างความกังวลใจให้กับผู้หญิงหลายๆ คน และอาจจะเขินอายเกินไปที่จะปรึกษาเพื่อนหรือแพทย์  มีข้อมูลจาก นพ. สุรเชษฐ์ อภินิลบงกช สาขาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา โรงพยาบาลสมิติเวช ให้ลองสังเกตลักษณะของตกขาวดูเอาเองก่อนเบื้องต้น หากมีสิ่งผิดปกติ จะได้รีบไปพบแพทย์ได้ทันก่อนอาการจะแย่ไปกว่าเดิม

ตกขาว คืออะไร?

ตกขาว คือ เมือกเหลวไหลออกมาจากช่องคลอดของผู้หญิงโดยไม่ใช่เลือดประจำเดือน เมือกนี้ถูกขับออกจากปากมดลูกมายังช่องคลอด เพื่อสร้างความชุ่มชื้นให้บริเวณช่องคลอดและช่วยป้องกันการติดเชื้อภายในช่องคลอด

“ตกขาว” ของผู้หญิงแบบไหน ผิดปกติ?

ปริมาณของตกขาว

ปริมาณตกขาวของแต่ละคนไม่เท่ากัน ดังนั้นต้องเปรียบเทียบกับตัวเอง ว่าแต่เดิมเคยมีปริมาณตกขาวช่วงก่อนมีรอบเดือน กลางรอบเดือน และหลังรอบเดือนเป็นอย่างไร หากมีการเปลี่ยนแปลงปริมาณมากขึ้นจนผิดสังเกต ให้สงสัยไว้ก่อนว่าเป็นการตกขาวที่ผิดปกติ

ลักษณะของตกขาว

ปกติตกขาวจะเป็นน้ำขุ่นๆ แปรตามช่วงรอบเดือน โดยช่วงก่อนและหลังประจำเดือนจะขุ่นมากกว่าช่วงกลางรอบเดือน แต่ถ้าตกขาวมีลักษณะขุ่นมากขึ้น จนบางครั้งอาจข้นเหมือนแป้งเปียกหรือคราบนม ตกขาวนี้อาจเกิดจากเชื้อราได้ 

สีของตกขาว

โดยทั่วไปควรเป็นสีขาวขุ่น อาจมีเหลืองนวลๆ หรือขาวเหลืองนิดๆ แต่ถ้าเริ่มเหลืองเขียว ถือว่าไม่ปกติ

นอกจากนี้ หากตกขาวเริ่มมีสีออกน้ำตาล อาจเกิดจากผนังมดลูกลอกตัวช้า มักพบหลังจากมีประจำเดือน ซึ่งในช่วงที่มีประจำเดือนผนังมดลูกยังไม่ทันลอกตัวหมด หรือบางทีไม่ลอกตัวออกมาเป็นประจำเดือน ทำให้ตกขาวกลายเป็นสีน้ำตาล ปัญหานี้อาจเป็นเพียงมดลูกเริ่มหย่อนคล้อย แต่หากตกขาวสีน้ำตาล มีฟอง มีกลิ่นเหม็นอับ ปัสสาวะมีอาการแสบคัน ถือว่าเป็นการตกขาวผิดปกติ เนื่องจากช่องคลอดเกิดการระคายเคือง  บางครั้งอาจรุนแรงจนมีอาการแสบแดงบริเวณขาหนีบ ควรรีบไปพบแพทย์โดยด่วน

กลิ่นของตกขาว

ตกขาวของแต่ละคนมีกลิ่นที่แตกต่างกันออกไป แต่ตกขาวที่ผิดปกติ คือ ตกขาวที่มีกลิ่นเหม็นเกินปกติ โดยเฉพาะขณะมีเพศสัมพันธ์ หรือหลังมีเพศสัมพันธ์ใหม่ๆ อาจเกิดจากการตกขาวที่ติดเชื้อจากแบคทีเรียกลุ่มหนึ่งหรือพยาธิในช่องคลอด ซึ่งในน้ำอสุจิของผู้ชายมีความเป็นด่างไปทำปฏิกิริยากัน จะทำให้เกิดกลิ่นเหมือนปลาเน่า

แต่ถึงกระนั้น ใช่ว่าตกขาวที่ไม่มีกลิ่นจะไม่อันตราย เพราะหากตกขาวไม่มีกลิ่น แต่มีปริมาณมาก มีลักษณะเป็นคราบนม ติดกับชุดชั้นใน และมีอาการคัน ซึ่งสาเหตุส่วนใหญ่มาจากความอับชื้น ของชุดชั้นใน ซึ่งต้องตากโดนแดดให้แห้ง ไม่ใช่ตากในร่ม แม้ชุดชั้นในจะแห้งแต่สามารถเกิดเชื้อราได้ นอกจากนี้การปล่อยให้อับชื้นระหว่างวันก็เป็นอีกสาเหตุเชื้อราในช่องคลอด ส่งผลให้มีการตกขาวผิดปกติเช่นกัน

สรุปอาการของตกขาวที่ผิดปกติ

• มีปริมาณมากกว่าปกติที่เคยมี
• ข้นเหมือนแป้งเปียกหรือคราบนม
• สีเริ่มออกเขียว หรือน้ำตาล
• ตกขาวมีฟอง มีกลิ่นเหม็นอับ ร่วมกับอาการแสบคันขณะปัสสาวะ
• มีกลิ่นเหม็นคาวเหมือนปลาเน่า ขณะมีเพศสัมพันธ์ หรือหลังมีเพศสัมพันธ์ใหม่ๆ
• มีตกขาวร่วมกับอาการคัน หรือแสบ

สาเหตุที่ทำให้มีตกขาวผิดปกติ

• มีเชื้อราบริเวณช่องคลอด จากการสวมใส่ชุดชั้นในอับชื้น
• ผนังมดลูกลอกตัวช้าหลังหมดประจำเดือน
• ช่องคลอดมีอาการระคายเคือง
• รับประทานยา หรืออาหารบางชนิด เช่น ยาปฏิชีวนะบางตัว อาหารหมักดอง อาหารทะเล
• มีแผลจากการติดเชื้อในช่องคลอด
• ตั้งครรภ์ โดยเฉพาะหญิงตั้งครรภ์ที่ป่วยโรคเบาหวาน
• มีเพศสัมพันธ์กับผู้มีเชื้อหนองใน (ตกขาวมีลักษณะเหมือนหนอง อาจมีปริมาณไม่มาก และอาจมีกลิ่นเพียงเล็กน้อย ต้องให้แพทย์ตรวจอย่างละเอียด)

วิธีทำความสะอาดเมื่อมีตกขาว

การทำความสะอาดที่ดีที่สุด คือ การใช้น้ำเปล่า และซับให้แห้ง หากมีประจำเดือนควรเปลี่ยนผ้าอนามัยบ่อยๆ ไม่แนะนำให้ใช้แผ่นอนามัย เพราะอับชื้นได้ง่ายกว่า และอย่าให้อับชื้น ควรเปลี่ยนชุดชั้นในเมื่อมีความเปียกชื้น ซักให้สะอาด และตากให้แห้งสนิทก่อนนำมาสวมใส่