โปรดระวังให้ดีสำหรับใครที่ชื่นชอบการรับประทานอาหารดิบๆ โดยไม่ผ่านการปรุงสุกอย่าง ซาซิมิ กุ้งสด ปลาร้า เป็นต้น ที่กำลังเป็นอาหารที่นิยมอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน ก็อาจทำให้คุณนั้นต้องเผชิญ อาการคันรูทวาร อย่างหนัก อันมีสาเหตุมาจาก พยาธิเข็มหมุด ที่แฝงอยู่ก็เป็นได้ ซึ่งถ้าหากคุณไม่อยากพบเจอกับอาการดังกล่าวให้รู้สึกรำคาญใจ บทความของ Hello คุณหมอ จึงขอนำวิธีป้องกันเบื้องต้นจากสิ่งมีชีวิตเล็กๆ เข้าสู่ร่างกาย มาฝากกันทุกคนกัน

พยาธิเข็มหมุด คืออะไร

พยาธิเข็มหมุด (Pinworm) เป็นพยาธิอีกชนิดหนึ่งที่อยู่ภายในลำไส้ และบริเวรทวารของมนุษย์ ซึ่งพวกมันมักมีลักษณะลำตัวสีขาวเรียวยาวประมาณ 6-13 มิลลิเมตร

สาเหตุการแพร่กระจายของพยาธิเข็มหมุด

การที่พยาธิเข็มหมุดจะเข้าสู่ร่างกายของคุณได้นั้น อาจมาจากการหายใจ การรับประทานอาหาร และการสัมผัสกับไข่พยาธิโดยที่คุณไม่รู้ตัว จึงทำให้ไข่พยาธิเข้าสู่ร่างกายคุณ จนกระทั่งเกิดการฟักตัวเป็นพยาธิเข็มหมุดตัวเต็มวัย จากนั้นพยาธิตัวเมียที่อยู่ภายในลำไส้ของคุณจะเริ่มทำการวางไข่อีกรอบบริเวณใกล้กับรูทวาร และทำให้รู้สึกคัน จนคุณต้องนำมือไปเกาในที่สุด

การเกาบริเวณรูทวารอาจทำให้ไข่ของพยาธิเข็มหมุดก็อาจปนเปื้อนติดมากับมือของคุณได้ ซึ่งคุณอาจนำมือไปหยิบจับสิ่งของโดยที่อาจไม่ทันได้ระมัดระวัง ก่อให้เกิดการกระจายของไข่พยาธิเพิ่ม และยิ่งหากมีผู้ใดมาสัมผัสวัตถุนั้นซ้ำ หรือมีการเผลอนำมือเข้าปากอีกครั้ง ก็อาจทำให้ผู้นั้นได้รับไข่พยาธิเข็มหมุดเข้าสู่ร่างกายได้โดยไวด้วยเช่นเดียวกัน ที่สำคัญไข่ของพยาธิเข็มหมุดนี้สามารถมีชีวิตอยู่บนพื้นผิวต่างๆ รอบตัวเราได้ ราวๆ 2-3 สัปดาห์เลยทีเดียว

สัญญาณและอาการเบื้องต้นที่เกิดจากพยาธิเข็มหมุด

บางรายที่ได้รับการติดเชื้อจากพยาธิเข็มหมุดอาจไม่ก่อให้เกิดอาการใดๆ ให้พบเห็นมากนัก หรืออาจเผยอาการบางอย่าง ดังต่อไปนี้

• คันบริเวณทวารบ่อยครั้ง
• นอนไม่หลับ
• ไม่สบายตัวเนื่องจากอาการคันรูทวาร
• มีผื่นขึ้นรอบๆ ทวารหนัก
• พบพยาธิ และไข่พยาธิเข็มหมุดในอุจจาระ
• คันในช่องคลอด
• มีอาการปวดท้อง

มากไปกว่านั้นแล้ว พยาธิเข็มหมุดยังเกิดขึ้นได้บ่อยในเด็ก โดยสังเกตได้จาก อาการคันรูทวาร เป็นหลัก เพราะเนื่องจากพยาธิเข็มหมุดตัวเมียนั้นได้วางไข่มากกว่าพันฟองไว้รอบๆ แถบผิวหนังของทวารหนัก จึงอาจส่งผลให้คุณ หรือเด็กๆ เกิดอาการระคายเคืองขึ้นได้

วิธีรักษาและป้องกันตนเอง ให้ห่างไกลจากพยาธิเข็มหมุด

การรักษาทางการแพทย์

หากกรณีที่คุณมีอาการคันรูทวาร ในระดับรุนแรง โดยเฉพาะเวลากลางคืน คุณควรหาเวลาว่างเข้ารับปรึกษาจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในทันที เพื่อได้รับการวินิจฉัย และรักษาอย่างถูกต้องเหมาะสม โดยแพทย์ส่วนใหญ่มักนิยมจ่ายยาเพื่อใช้ในการกำจัดไข่พยาธิเข็มหมุดภายในลำไส้ หรือรอบๆ รูทวารคุณให้หมดไป โดยตัวยาส่วนใหญ่ที่แพทย์อาจจะจ่าย มีดังต่อไปนี้

• มีเบนดาโซล (Mebendazole)
• อัลเบนดาโซล (Albendazole)
• ไพแรนเทล พาโมเอต (Pyrantel pamoate)

การป้องกันและลดการกระจายพยาธิเข็มหมุดด้วยตนเอง

นอกเหนือจากการรักษาทางการแพทย์แล้ว การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในชีวิตประจำวันของคุณ เพื่อป้องกันพยาธิเข็มหมุด ก็อาจมีความจำเป็นไม่แพ้กัน ซึ่งคุณสามารถปฏิบัติตามได้ ดังนี้

1. ส่งเสริมให้คนในบ้านรู้จักล้างมือก่อน และหลังรับประทานอาหารทุกมื้อ
2. หมั่นทำความสะอาดเล็บ และตัดเล็บให้สั้นอย่างสม่ำเสมอ
3. ไม่ควรไว้เล็บยาวจนเกินไป
4. หยุดพฤติกรรมการกัดเล็บ
5. เมื่อมีอาการคันรูทวาร งดเกาบริเวณนั้นโดยเด็ดขาดเพื่อป้องกันไม่ให้ไข่พยาธิเข็มหมุดแพร่กระจายออกมา
6. ใช้ความร้อนในการทำความสะอาดสิ่งของเครื่องใช้
7. หลีกเลี่ยงการเขย่า หรือปัดที่นอน เพื่อกันการแพร่กระจายของไข่พยาธิเข็มหมุด
8. หมั่นชำระร่างกายให้สะอาดทุกครั้งหลังจากกลับมาจากกิจกรรมนอกบ้าน
9. ดูดฝุ่นอย่างเป็นประจำ โดยเฉพาะบริเวณพรม ม่าน โซฟา

ถึงอย่างไรการรักษาความสะอาดด้วยการล้างมือด้วยสบู่ทุกครั้ง ย่อมเป็นสิ่งที่พึงควรกระทำ และฝึกปฏิบัติให้คุ้นชินอยู่เสมอ เพื่อเป็นการเพิ่มการป้องกันจากเชื้อโรคอื่นๆ อีกขั้นจากสิ่งรอบข้างที่คุณทำการสัมผัสมาโดยไม่รู้ตัว