“วัคซีน” สร้างขึ้นมาเพื่อช่วยป้องกันคนเราจากโรคบางอย่าง แต่ถึงจะมีคุณความดีอย่างมากเช่นนี้ วัคซีนก็ยังมีบางด้านที่อาจเป็นอันตรายต่อบางคนได้ นั่นก็คืออาการ แพ้วัคซีน สำหรับผู้ที่กำลังจะไปฉีดวัคซีน ควรศึกษาข้อมูลต่อไปนี้ให้ดี ทั้งในเรื่องของอาการแพ้ ปัจจัยเสี่ยง และการรับมือกับอาการนี้

อาการแพ้วัคซีนเป็นอย่างไร

อาการแพ้วัคซีนอาจมีทั้งอาการแพ้ที่ไม่รุนแรง อันได้แก่

• เป็นไข้
• เจ็บปวด
• บวมแดงบริเวณที่ได้รับการฉีดยา
• มีผื่นขึ้นตามตัว

และอาการแพ้อย่างรุนแรง ซึ่งมักจะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วภายในไม่กี่นาที หรือภายในไม่กี่ชั่วโมงหลังจากได้รับวัคซีน เป็นสัญญาณของอาการแพ้ชนิดรุนแรง (Anaphylaxis) หากมีอาการดังต่อไปนี้ ให้รีบเรียกรถพยาบาลทันที

• การหายใจมีปัญหา
• วิงเวียนศีรษะ
• หายใจหอบ
• ไอ
• อาเจียน
• ท้องเสีย
• ความดันต่ำ
• หัวใจเต้นแรง
• เป็นลมพิษ
• ผิวซีดลง
• คอบวม

ใครมีความเสี่ยง ที่จะแพ้วัคซีน

สำหรับคนที่แพ้อาหาร มีความเสี่ยงสูงที่จะแพ้วัคซีน เนื่องจากวัคซีนบางชนิดมีส่วนผสมของสารอาหาร ที่ก่อให้เกิดอาการแพ้ เช่น วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ มีโปรตีนไข่ ดังนั้น ผู้ที่แพ้อาหารจึงต้องแจ้งให้คุณหมอทราบ ก่อนเข้ารับการฉีดวัคซีน นอกจากนี้ผู้ปกครองก็ต้องระวัง หากลูกแพ้อาหาร เนื่องจากเด็กที่แพ้อาหาร อาจเกิดอาการแพ้วัคซีนอย่างรุนแรงได้ สำหรับวัคซีนที่กลุ่มคนแพ้อาหารต้องคำนึงถึง มีดังนี้

กลุ่มคนที่แพ้ไข่

ต้องระวังเวลาฉีดวัคซีน เพราะในวัคซีนบางชนิด มีโปรตีนไข่ เช่น วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ และ วัคซีนป้องกันโรคหัด โรคคางทูม และโรคหัดเยอรมัน (measles-mumps-rubella, MMR) และวัคซีนที่ไม่ใช่วัคซีนพื้นฐาน อย่างวัคซีนป้องกันโรคไข้เหลือง และวัคซีนป้องกันโรคไข้ไทฟอยด์ (Typhoid vaccines)

กลุ่มคนที่แพ้เจลาติน

หากแพ้เจลาติน ต้องแจ้งให้คุณหมอทราบก่อนฉีดวัคซีน เพราะมีวัคซีนหลายชนิดที่มีส่วนผสมของเจลาติน อย่างเช่น

• วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่
• วัคซีนป้องกันโรคสุกใส (chicken-pox) หรือที่เรียกว่า โรคอีสุกอีใส
• วัคซีนป้องกันโรคหัด โรคคางทูม และโรคหัดเยอรมัน (MMR, measles-mumps-rubella)
• วัคซีนป้องกันโรคคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน (DTaP, diphtheria, tetanus and acellular pertussis)

กลุ่มคนที่แพ้ยีสต์

ยีสต์ชนิด Saccharomyces cerevisiae ซึ่งใช้ในอุตสาหกรรมอาหาร เป็นยีสต์ชนิดที่ทำให้ขนมปังหรือเบเกอรี่ ฟูขึ้น และยังใช้ในการหมักเบียร์ ผู้ที่แพ้ยีสต์ชนิดนี้เสี่ยงที่จะแพ้วัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบี (Hepatitis B) เพราะในวัคซีนมียีสต์ S. cerevisiae หรือที่เรียกว่าเบเกอร์ ยีสต์ (Bakers’ yeast)

หลีกเลี่ยงการแพ้วัคซีน

ผู้ที่แพ้อาหาร หรือมีประวัติแพ้วัคซีน ควรปฏิบัติดังนี้

• ควรใช้วัคซีนที่ไม่ทำให้เกิดอาการแพ้ เช่น วัคซีนที่ไม่มีส่วนผสมของโปรตีนไข่
• กินยาแก้แพ้ เพื่อป้องกันหรือบรรเทาอาการแพ้ ที่จะเกิดขึ้นหลังจากได้รับการฉีดวัคซีน แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับการฉีดวัคซีน
• ควรฉีดวัคซีนในโรงพยาบาล เพื่อป้องกันการเกิดเหตุฉุกเฉิน เช่น เกิดการแพ้อย่างรุนแรง